У 1995 годзе паступіў у Беларускі Дзяржаўны Тэхналягічны Ўнівэрсытэт, адкуль быў адлічаны за апазыцыйную дзейнасьць. Намесьнік старшыні Маладога Фронту.

Цімох СУГАКА. Нарадзiўся 21 сакавiка 1982 году. Характарызуе Сяржук Высоцкі: «Праявіў асабістую мужнасьць 9 лістапада, калі стаў пад самазвал, што сыпаў пясок на крыжы».

Яраслаў СЬЦЕШЫК, 20 гадоў. Быў выключаны зь Беларускага Дзяржаўнага Тэхналягічнага Ўнівэрсытэту за ўдзел у апазыцыйных акцыях Жыве ў Салігорску. Затрыманы 8 лістапада ў Курапатах за тое, што перашкаджаў людзям у цывільным ламаць крыжы. 9 лістапада зьбіты АМОНам і затрыманы. Прысуджаны да буйных штрафаў. Актывіст руху «Зубар».

Аляксей ТАЛСТОЎ. Нарадзіўся 17 сьнежня 1984 году ў Менску. Скончыў сярэднюю школу й вучыцца цяпер на першым курсе ва Ўнівэрсытэце Культуры. Паэт, мастак. У Курапатах з самага пачатку вахты памяці. Да сьнежня 2001 году прыходзіў ва ўрочышча амаль штодня. Сябар Маладога Фронту.

Юрась ФАБІШЭЎСКІ, 18 гадоў. Вучыўся ў менскай мэдычнай вучэльні. У Курапаты прыходзіў амаль штодня цягам некалькіх месяцаў, 8 і 9 лістапада быў зьбіты АМОНам і затрыманы, прысуджаны да штрафу. Былы актывіст руху «Зубар».

Алесь ЦЯЛЕГІН (Гетман). Нарадзіўся 2 ліпеня 1971 году ў Казахстане ў сям’і вайскоўцаў. Скончыў сярэднюю школу ў Янаве на Берасьцейшчыне. Вучыўся ў Ніжагародзкай зэнітна-ракетнай каманднай вучэльні. Пасьля скончыў Цэнтар перакваліфікацыі вайскоўцаў і атрымаў спэцыяльнасьць мэнэджэра-эканаміста. За абарону Курапатаў быў аштрафаваны. Былы сябра Беларускай Партыі Свабоды.

Пятрусь ЦЯМАШКА (Чуб). Мае сярэднюю адукацыю. Працуе ў «Белорусской деловой газете» скарбнікам. У Курапатах ад самага пачатку і да завяршэньня вахты памяці. Актывіст Беларускай Партыі Свабоды.

Мікола ЦЯЦЁРКІН. Вучыцца на трэцім курсе БДУ Браў удзел у абароне Курапатаў на самым пачатку й напрыканцы акцыі. Актывіст Маладога Фронту.

Дзяніс ЧЫКАЛЁЎ. Нарадзіўся 17 ліпеня 1986 году ў Расеі. У 1987 годзе сям’я пераехала ў Гомель. Там скончыў сярэднюю школу №45. Цяпер вучыцца ў Гомельскім дзяржаўным вышэйшым каледжы народных мастацкіх промыслаў №126. Пяць разоў прыяжджаў у Курапаты, каб узяць удзел у вахце памяці — усяго аддзяжурыў ва ўрочышчы адзін месяц і 5 дзён. Актывіст Маладога Фронту.

Міхаіл ШАРАМЕТ. Нарадзіўся ў 1982 годзе ў Менску. Актывіст Маладога Фронту.

Антось ШКУРЫНСКІ. Нарадзіўся 27 студзеня 1978 году ў Мураме Ўладзімерскай вобласьці Расеі. У 2001 годзе прыехаў у Беларусь. Да курапацкай вахты далучыўся ў студзені 2002 году. Фактычна штодзённа заставаўся ва ўрочышчы да чэрвеня. У красавіку быў затрыманы міліцыянтамі і амаль месяц знаходзіўся ў прыёмніку-разьмеркавальніку на Акрэсьціна. Пасьля заканчэньня вахты памяці працаваў на Ждановіцкім рынку грузчыкам, пасьля зьехаў дахаты ў Расею. Замежны сябра Беларускай Партыі Свабоды.

Уладзімер ШЛЯХЦІЧ (сапраўднае прозьвішча невядомае). Нарадзіўся ў 1983 годзе ў Магілёве Працуе на заводзе. Актывіст Беларускай Партыі Свабоды.

Антось ШТУРМАН (сапраўднае прозьвішча невядомае). Нарадзіўся ў 1983 годзе ў Менску. Студэнт Беларускага Дзяржаўнага Політэхнічнага Ўнівэрсытэту. Сябра Беларускай Партыі Свабоды.

Арына ШЫКУРАВА Нарадзілася 28 траўня 1986 году ў Менску. Вучыцца ў 11 клясе Беларускай нацыянальнай гімназіі №23. Калі пачалася вахта памяці ў Курапатах, 24 дні запар няспынна правяла ва ўрочышчы. Пасьля перапынку ізноў жыла ў лягеры валанцёраў каля месяца.

Аляксей ШЭІН. Нарадзіўся ў Менску ў 1976 годзе. Закончыў школу з мастацкім ухілам у Горадні, вучыўся ў ліцэі пры БДУ, на філялягічным факультэце БДУ, працаваў навуковым супрацоўнікам у Музэі Янкі Купалы. Намесьнік старшыні Маладога Фронту.

Павал ЮХНЕВІЧ, 18 гадоў. Затрыманы ў Курапатах 9 лістапада, прысуджаны да штрафу. Актывіст руху «Зубар».

Андрэй ЯГОРАЎ. Кіраўнік праваабарончай службы руху «Зубар».

Ільля ЯДРАНЦАЎ. Нарадзіўся 18 жніўня 1983 году ў Менску. Вучыцца ў Беларускім Дзяржаўным Унівэрсытэце Iнфарматыкі й Радыёэлектронікі Сябра Беларускай Партыі Свабоды.

Зьміцер ЯДЧЭНЯ, 21 год. Некалькі тыдняў правёў у Курапатах на самым пачатку вахты памяці. Потым зьехаў ва Ўкраіну. Цяпер вучыцца ў Львове. Сябар Маладога Фронту.

Валанцёры на месцы курапацкага лягэру ў гадавiну пачатку вахты памяцi 24 верасня 2002 году.

Рэпартажы

20 верасьня 2001

У КУРАПАТАХ НА МЕСЦЫ ПАХАВАНЬНЯЎ ПАЧАЛІ ВЫСЯКАЦЬ ДРЭВЫ

У раёне ўрочышча Курапаты будаўнічыя брыгады пачалі высякаць дрэвы там, дзе хутка пройдзе Менская кальцавая дарога. Паводле сьведчаньняў сяброў Кансэрватыўна-Хрысьціянскай Партыі БНФ, высечка можа закрануць каля 300 магілаў.

Ягор Маёрчык:

Сёньня сябар КХП БНФ Уладзімер Юхо заўважыў, што на месцы масавых пахаваньняў будаўнікі пачалі высякаць лес. ЮХО: Пачалі рэзаць наўпрост усе дрэвы. І асявая рыса — 30 мэтраў, гэта амаль да самага крыжа. Спачатку казалі, што ўсяго 2 мэтры, а там ужо ўсе 22 мэтры ад дарогі.

— Ці закранае высечка лесу пахаваньні ахвяраў сталінскіх рэпрэсіяў?

ЮХО: Безумоўна, закранае. Па магілах, дзе адбываецца выразка, пойдзе дарога — па самай галоўнай частцы, дзе больш за ўсё магілаў. Там каля 700 магілаў пазначана. Недзе закране 200—300 магілаў.

Паводле Ўладзімера Юхо, дзеяньні ўладаў у Курапатах адпавядаюць сутнасьці самой улады.

ЮХО: Гэта становіцца ў адзін шэраг са зьнішчэньнем беларускай сымболікі, беларускай мовы, беларускай школы і памяці тых, хто загінуў, бязьвінных ахвяраў

Уладзімер Юхо ды іншыя сябры КХП БНФ лічаць невыпадковым тое, што высечка дрэваў у Курапатах распачалася якраз у той дзень, калі Аляксандар Лукашэнка прыняў прысягу.

У КУРАПАТАХ УЖО ПРАЦУЮЦЬ ЭКСКАВАТАРЫ

Увечары наша карэспандэнтка наведала Курапаты і пагутарыла з работнікамі.

Ганна Соусь:

Я прыехала ва ўрочышча а шостай вечара. На зямлі ляжаць высечаныя дрэвы. З абодвух бакоў дарогі высеклі дрэваў на 20 мэтраў. Яшчэ працуе будаўнічая тэхніка. Я падышла да будаўнікоў. Мае суразмоўцы — бульдазэрыст Анатоль і экскаватаршчык Уладзімер, прыехалі сюды з Магілёўшчыны. Пра тое, што ў гэтым месцы калісьці былі расстраляныя тысячы бязьвінных людзей, будаўнікі даведаліся ад мяне.

АНАТОЛЬ: Мы вэрбованыя.

УЛАДЗІМЕР: Адкуль мы ведаем, што тут у вас ёсьць. Нам сказалі тут капаць, вось мы й будзем капаць.

— Як асабіста вы пачуваецеся, езьдзячы па гэтым месцы на бульдозэры?

УЛАДЗІМЕР: Ня ведаю. Я мяркую, што гэта проста лес. Лес нішчыць нельга, але ж дарогу пашыраць трэба.

— А чаму вы з Магілёва сюды прыехалі?

АНАТОЛЬ: Таму што ў Магілёве няма працы. Вось нас сюды — у