- 1
- 2
- 3
- . . .
- последняя (4) »
Максім Танк Казка пра Музыку
Гэта даўна было.
Каб дайсьці да тых дзён,
Адцьвілі б, пасівелі гады,
Шмат стаптаў бы лапцей
I знасіў бы ня менш
Дзьве ці, можа, і тры барады.
Але я быў і там.
Пэўна ж не пехатой,
А на крыльлях легэнды
Матулі маёй.
Ёсьць куток на зямлі,
Дзе крыніцы звіняць,
З трысьнікамі гавораць азёры,
Дзе на кожнай сьцяжыне
Курганы стаяць,
Векавечным парослыя борам.
Ёсьць куток на зямлі
Казак, песьняў, і мар,
I вясёлкавых, красачных сноў,
Дзе і папараць нат
Расьцьвітае-гарыць
У купальскую ноч.
Ёсьць куток на зямлі:
Дзень адзін пражывеш —
Назаўсёды цябе зачаруе.
I дзе б ты ні хадзіў,
Кім бы потым ні быў,
Сум-тугу за тым краем пачуеш.
Даўна гэта было…
Але што значыць нам
Глянуць ўдалеч праз горы-гады!
Толькі трэба усім,
Хто паслухаць прыйшоў,
Быць адважным і быць маладым.
Частка першая
За борам цёмным,
Вялікім,
Дзе, зачапіўшыся
За сасновы грэбень,
Калышацца сіняе неба, —
Жыў сірата Музыка.
Ня меў ён ні двара,
Ні гароду,
Толькі сярмяжку старую —
Прыкрыцца калі ў непагоду —
I жалейку жывую.
А іграў ён заўсёды
Весела.
Нават дрэва, пачуўшы яго,
Хоць бы нізка да долу
Галіны плакучыя
Зьвесіла,
Зашуміць, засьмяецца,
Атрасаючы пыл,
Закалышацца вецер,
I заскачуць,
Як зайцы,
Наполі снапы.
А што ўжо казаць пра людзей!
Калі кожная песьня яго
Сілы шмат дадавала,
Шмат будзіла у сэрцы надзей,
Беднякоў і сірот сагравала…
Вось які быў з Музыкі
Мастак-чарадзей!
Далёка,
Там, дзе сонца заходзіць,
А мо’ і яшчэ далей,
Жыў цар у палацы вялікім.
Ён ня раз чуў ад розных
Бывалых людзей,
Што на сьвеце ёсьць
Гэткі Музыка.
Загадаў цар
Музыку таго прывясьці
У палац, на царскія вочы.
Прывядуць —
Усіх азалоціць,
А то — лепш і дамоў не ісьці…
Ішлі слугі цара дзень і ноч:
I пры сонцы,
I пры месяцы высокім;
То лесам,
То полем,
То гарой,
То сухадолам глыбокім.
Аж пачулі, нехта недзе грае,
Толькі дзе і хто —
Ня бачаць,
Хоць ідуць
На дзіўны голас краем
Ноч і целы дзень гарачы.
Адзін кажа:
— Можа, гэта здань?
Другі:
— Мо’ трава сьпявае?
Толькі трэйці,
Прытуліўшы вуха,
Кажа:
— Браткі! тут зямля такая!..
Можа, лепей пойдзем да ракі,
Дзе ля вадапою
Ловяць сонца рыбакі,
Ды спытаем,
Што такое.
Аж глядзяць —
Насустрач ім ідзе
Ў лапціках лазовых хлопчык
Невялікі.
Вось паслы ў яго пытаюць:
— Дзе
Ў вас жыве такі Музыка?
Выняў ён жалейку ды зайграў,
Толькі зазьвінела рэха борам,
Разьлілося шумам траў,
Высыпалі песьню слухаць зоры…
Тут усе пазналі, хто прад імі.
Вось паслы і кажуць:
— Хоча цар
Адкупіць тваёй жалейкі чар
Разам зь песьнямі жывымі.
А Музыка кажа:
— Бедны мы.
Сам я голы, як калок у плоце.
Можа, ваш багаты гаспадар
Камяні ўсе ў полі азалоціць,
Але я жалейкі не прадам
Ні цару, ні вам ніколі!.. —
I пайшоў Музыка ўдаль,
У сінеючае поле.
Частка другая
Доўга думалі паслы
Над сваёй бядой-няшчасьцем.
Парашылі, што жалейку
Трэба ім украсьці.
Скураной дарожнай торбай
Зь іх патрос адзін:
З торбы вылецела птушка,
Паднялася ў сінь.
А другі на мокры дзёран
Зь сьвіткі рукава
Вытрас цень кудлаты, чорны, —
Ні воўк, ні сава, —
Аж, здаецца, пацямнела
Неба, зелень траў…
Трэйці — гадзіну
З-за пазухі дастаў.
Вось адзін пасол гаворыць
Птушцы:
— Ты ляці,
Дзе лускою серабрыстай
Нёман зіхаціць,
Дзе купаецца зялёны
Вецер у траве…
Там, здаецца, і Музыка
Ў тым баку жыве.
Ценю кажа:
— Пойдзеш полем,
Згасіш ясны дзень,
Заблытаеш сьцежкі зораў
Зь сьцежкамі людзей.
Кажа гадзіне:
— Як толькі
Край задрэмле ўвесь,
Да Музыкі па жалейку
Ціха папаўзеш…
Над ракою зьвісла жыта
I клён малады.
Сьпіць Музыка пад ракітай,
Ня чуе бяды,
Што лягла нямая ціша
На палі, лугі,
Што над ім снуе начніца
Чорныя кругі;
Што апала ноч глухая
I па дзеразе
Да яго на скат пясчаны
Гадзіна паўзе.
Сьніцца сон яму, што быццам
Ружавее даль
І пяе, і залаціцца
Ў Нёмане вада.
Бачыць дзіва: у палацы
Нейкі цар сядзіць,
Сьмеючыся, на Музыку
Весела глядзіць.
Сербануў з каўша ён мёду,
Выцер бараду
I зайграў ды на жалейцы:
— Ці-ра-ра, ду-ду!..
Скочыў да цара Музыка…
Зьнік раптоўна сон.
Толькі шолах мокрай вікі
Ды калосься звон.
I ў траве шум чуе нейкі,
Там, дзе яра скат…
I… за пазухай жалейкі
Не знайшла рука…
Частка трэйцяя
На курган рагамі вострымі
Апёрся ясны месяц.
Ідзе дарогаю Музыка,
Галаву на грудзі зьвесіў.
Ўсіх пытаўся, можа, бачыў,
Можа, чуў хто пра зладзеяў?
- 1
- 2
- 3
- . . .
- последняя (4) »