Litvek - онлайн библиотека >> Ибрагим Юнусович Алироев >> Альтернативная история >> Самоучитель чеченского языка >> страница 41
магазин

туьма(наш) д, д червонец

туьха(ш) д, д соль

тхьамда(наш) в, й, б тамада


ТI

тІадам(аш) б, д капля

тІай (тІеш) д, д мост

тІалб(аш) й, й комок, куча (помета)

тІам (тІемаш) д, д крыло.

Ваша воцу ваша - тІам боцу леча (посл.)

Не имеющий брата, подобен соколу без крыла.

тІара (тІерий) б, д наперсток

тІара(ш) д, д ладонь

тІаргІа(наш) б, б шерсть

тІаьхье(наш) й, й поколение, наследие, результат

тІаус(аш) й, й павлин

тІеда(рчий) пятно, веснушки, сыпь

тІеда мокрый, влажный

тІемало(й) в, й, б воин

тІера верхний

тІехиъна верхом

тІеэца принять (допустить к себе)

тІийриг (тІергаш) й, й шнур, шпагат

тІо (тІайш) б, б сметана

тІом (тІемаш) б, б война

тІорказ(аш) д, д сундук

тІоьрмаг(аш) б, д сумка, мешочек

тІулг(аш) б, д камень


У

у (аннаш//уй) д, д доска

угІа (угІу, уьгІна) выть

узар стон

узам(аш) б, б напев

ун (д) зараза, эпидемия

унхо (й) в, й, б больной

урам(аш) б, д улица

урс (арсаш) д, д нож

уче(наш) й, й коридор, веранда


Уь

уьйр(аш) й, й союз, связь

уьнтІепхьид й, й черепаха

уьстагІ(ий) б, д баран


Ф

фамили й, й фамилия

фин в, б финн

финка й, й финка


Х

ха (хаш) д, д караул, охрана

хаа (хаьа, хиъна) узнать, знать.

Хаац, дац - цхьа дош, хиира, дайра - эзар дош (посл.). Не знаю, нет- одно слово, узнал, увидел - тысяча слов.

хаа (хоу, хиъна) сесть

хаам б, б сведение, сообщение, объявление

хаар(ш) д, д знание

хаба (хеба, хебна) сморщиться, съежиться

хабар(ш) -д, д слух, молва, известие

хаза (хеза, хезна) слышать

хаза красивый

хайр д, д добро, благо

хала трудный, тяжелый

халкъ(аш) д, д народ

хало(наш) й, й трудность, затруднение

хан (хенаш) й, й время

хара(наш) й, й дупло

харж(аш) й, й расход

харц ложный

харца (хаьрца, хаирцина) опрокидываться

хас (хаьснаш) д, д гряда, грядка

хасп(аш) д, д торговля мясом

хатар(ш) д, д проступок

хатт(аш) б, б грязь

хатта (хотту, хаьттина) спросить

хахка (хохку, хаьхкина) покататься

хеба (хиэба, хеба, хебна) ежиться, морщиться

хеда (хиэда, хеда, хедда) рваться

хенакІур (хенакІарраш) й, й дятел

хержа (хоьржу, хиржина) выбирать, избирать

херси(еш) й, й поросенок

херх(аш) б, д пила

херца (хоьрцу, хирцина) поворачивать

хета (хета, хетта) считать, полагать

хетта (хоьтту, хиттина) спрашивать

хехка (хоьхку, хихкина) катать, кататься

хехо(й) в, й, б сторож

хеца (хоьцу, хецна) пустить, пускать

хеча (хечеш) й, й брюки, штаны

хи (хиш) д, д вода, река

хийца (хуьйцу, хийцина) переменить, сменить, смесить

хийра посторонний, чужой

хила (хуьлу, хилла) быть, состоять

хин водяной, водный, речной

херло(й) в, й, б сверловщик

хитта (хуьтту, хиттина) соединять

хоа (хоьу, хоьъна) вместиться, вмещаться

ховха нежный

холхаз(аш) д, д каракуль

хорбаз(аш) й, й арбуз

хорсам(аш) д, д редька, репа

хорша (хоршош) й, й лихорадка

хотта (хутту, хоьттина) соединять

хох (хохаш) б, д лук

ху (наш) й, й гнев

худа (худу, хуьйдина) всасывать, впитывать

худар(ш) д, д каша

хут (хуьташ) д, д бархат


Хь

хьага (хьаьга, хьаьгна) жаждать

хьагІ(наш) й, й зависть

хьада (хьоду, хьаьдда) бежать

хьаж (хьаьжнаш) д, д лоб

хьажа (хьожу, хьаьжна) посмотреть, взглянуть хьайба(наш) д, д скотина, скот хьакха(рчий) й, й свинья

хьакха (хьокху, хьаькхина) сжать, скосить хьал(хьелаш) д, д положение, состояние хьалаоза подтянуть

хьалха раньше, сперва

хьалхо(й) богач

хьарса (хьорсу, хьаьрсина) посыпать

хьархо(й) в, й, б мельник

хьаста (хьосту, хьаьстина) приласкать

хьацар(ш) д, д пот

хьач (хьечаш) б, д слива

хьаша (хьеший) в, й, б гость

хьаьжкІа(ш) й, й кукуруза

хьаькам(аш) в, й, б начальник

хьаьрса рыжий

хье (хьеш) б, д головной мозг

хьега (хьоьгу, хьегна) завидовать

хьекъа (хьекъа, хекъна) созреть, уродиться

хьен (хьоь, хьийна) мять, разминать

хьер (хьераш) й, й мельница, желудок

хьерадала сойти с ума

хьерча (хьерча, хьирчина) виться, завиваться

хьесан(аш) д, д задача, расчет

хьех (наш) д, д 1) липа; 2) пещера; 3) тур хьеха (хьоьху, хьехна) обучать, учить хьехархо (й) в. й, б учитель, преподаватель

хьеша (хьоьшу, хьешна) давить, топтать

хьийза (хьийза, хьийзина) поворачиваться хьийса (хьуьйсу, хьийсина) смотреть, глядеть

хьовла(наш) д, д халва

хьожа(наш) й, й запах, аромат, вонь хьокхам(аш) б, д пышка, лепешка хьолтІам(аш) й, й галушки из кукурузной муки

хьоме, хьомениг дорогой, уважаемый

хьонка(наш) б, б черемша

хьормат(аш) й, й груша

хьоста(наш) д, д источник

хьостам(ий) б, д гвоздь хьоькх (хьоькхнаш) й, й пятно

хьун (хьаннаш) й, й лес

хьуьнар(ш) д, д энергия, доблесть, заслуга

хьуьнхо(й) в, й, б лесник


XI

хІаваъ (д) атмосфера, воздух хІаллакьхила разориться, погибнуть хІетал-метал(ш) д, д загадка

хІо(наш) д, д свежий воздух, ветерок

хІоз (хІазарг) б, д браслет, обруч

хІоккхул столь, столько

хІонц(аш) й, й трофей

хІу(ш) д, д семя

хІума(наш) й, й вещь, предмет

хІума(наш) д, д событие, явление хІусам(аш) й, й дом, жилище хІуьттаре(наш) й, й зло, досада


Ц


Ц

цамага нездоровиться, недомогать

цаста (цосту, цестина) разрезать

цаца (цеций) б, д сито, решето, веялка цаьицалг (аш) й, й сверчок

цел (целаш) й, й мотыга

церг(аш) й, й зуб.

Аьрга стом ма хила хьо - церг мел тоьхначо дІакхуссур ву хьо (посл.).

Не будь кислым, как незрелый плод - кто откусит, тот тебя бросит.

цигаьрка(наш) й, й папироса

циггалц до того места

циго(наш) в, й, б цыган, цыганка

цица(ш) й, й укроп

цомгуш больной

цуьрг(аш) д, д крошка

цхьана однажды (цкъа)

цхьогал(ш) д, д лиса, лисица


ЦI

цІа (цІенош) д, д дом

цІазам(аш) б, д клубника

цІазанІелг мизинец

цІаста(наш) д, д медь

цІе(рш) й, й огонь

цІе(рш) й, й имя

цІен красный, розовый

цІена чистый

цІий(ш) д, д кровь

цІийза (цІийза, цІийзина) визжать

цІов (цІевнаш) б, д сноп

цІога(рчий) д, д хвост

цІогІа(наш) д, д крик, вопль

цІока(рчий) й, й шкура

цІоцкъам(аш) д, д бровь


Ч

ча(ш) д, д солома.

Вир даьхни а дац, ча докъар а дац, морза сагІа а дац (погов.). Осел не богатство, солома не корм, сыворотка не милостыня.

ча (черчий) й, й медведь

чагІалкх(аш) й, й шакал

чагІар(ш) д, д вино

чайтаІ(аш) й, й медвежонок

чам (чемаш) б, б вкус

чами (чмеш) б, д половник

чан (чёнаш) й, й пыль

чара (чаранаш) й, й медный плоский таз

чарх(аш) й, й швейная машина

чаьмза безвкусный, невкусный

челакха, челакхниг неосторожный, лихой чергаз(й) в, й, б черкес, черкешенка

чехка быстрый, вспыльчивый

чидам(аш) б, б бережливость, расчетливость

чилла(наш) б, б шелк

чилу(ш) д, д плов

чим(аш) б, б пепел, снежинка

чиркх(аш) б, д свеча, лампа, коптилка, лучина

чич(й) перхоть

чкъор (чкъоьрнаш) д, д кожа

чо (чоьш) б, д волос, волосы

чо (чонаш) й, й